Cultuur doe je zelf!
Concreet aan de slag met organisatiecultuur
Wat kan er beter in je organisatie? Wat de doelen of problemen ook zijn: als je niet wilt dat de organisatiecultuur daarbij hindert - ontwikkel dan een cultuur die helpt! De corona-crisis heeft laten zien hoe veranderlijk onze wereld is. Is jullie cultuur er klaar voor?
Corona geeft iedereen een spoedcursus omgaan met veranderingen, uitdagingen, teleurstellingen en nieuwe plannen uitvoeren. Corona illustreert het waarom van cultuur: de moderne, globaal-verbonden, technologische wereld is volatiel, onzeker, complex en ambigu. VOCA, dus. Een starre of niet meer passende cultuur houdt je op - welke verandering er ook aankomt. Een lerende, flexibele cultuur daarentegen helpt je om je op tijd aan te passen.
Organisatiecultuur stuurt het denken en doen van mensen in een organisatie of team. Het is een collectief geheugen met een set regels die de aanpassing (zoals tijdens de corona-crisis) helpt of hindert. Cultuur is minder ongrijpbaar dan veel mensen denken. Het is best concreet en dagelijks te beïnvloeden als je eenmaal weet hoe. Concreet betekent overigens niet dat het simpel is om te doen. Je komt jezelf en anderen tegen als onderdeel van de cultuur. Cultuur is ook niet iets dat je even delegeert. We maken de cultuur samen, dus moeten we er ook samen mee aan het werk als we willen verbeteren.
Wat voegt dit boek toe over organisatiecultuur? Gebaseerd op het gevalideerde Concurrerende Waarden Model van Cameron & Quinn, laat het zien hoe je cultuur kunt ontwikkelen in teams door te werken aan anders denken en doen, in acties en interacties. Het richt zich op gedrag en op “doe-het-zelf” voor leidinggevenden. Je neemt eigenaarschap voor het verbeteren van cultuur met dit theoretisch onderbouwde doe-boek.
Vaak werken bedrijven met organisatiecultuur door het opstellen van nieuwe kernwaarden, visie en missie, gevolgd door een veranderingsprogramma met ronkende doelstelling en slogan. Er komen wat aanpassingen in de structuur, systemen, of processen - misschien krijgt ieder een training in nieuwe vaardigheden. Daarna is het een kwestie van meetpunten bijhouden in de spreadsheet: in welke fase zitten we, wat kunnen we afvinken?
Dagelijks gedrag
Hoewel je zeker waarden, structuur, processen en meetpunten kunt aanpassen om de cultuur te beïnvloeden, ziet deze aanpak het dagelijkse gedrag over het hoofd. Over mooie waarden op papier kun je het wel eens zijn. Maar wat gebeurt er dagelijks en herhaaldelijk in de teams en in vergaderingen? Waarom zeg je het een en doe je toch het ander? Hoe vertaal je die waarden naar de waan van de dag? Wat zijn de dilemma’s die je tegenkomt? Wat gaat er voor, als je tijd, geld en puf tekort komt?
Gebruik dus geen spreadsheet voor cultuur. Gebruik het solide Concurrerende Waarden Model om de cultuur meetbaar en zichtbaar te maken (als gedeeld referentiekader). Pak die cultuur vervolgens beet in cultuurworkshops en beïnvloed en doe het gewenste gedrag dagelijks. Met leidinggevenden én teamleden werken we aan acties en interacties die ons succesvol maken. En dat is vaak nog leuk ook.
Het boek “Cultuur doe je zelf”
In 12 hoofdstukken neemt cultuurconsultant Marcella Bremer je mee van theorie naar praktijk:
Deel 1 bevat vijf hoofdstukken met praktische theorie: we bespreken wat organisatiecultuur is en de business case voor het werken aan cultuur. We kijken hoe mensen en organisaties veranderen. We onderscheiden de mechanistische en organische mindset, wat helpt om realistisch met cultuur te werken.
We bestuderen het Concurrerende Waarden Model van Cameron & Quinn met vier cultuurtypen, inclusief de vertaling naar dagelijks effectief en disfunctioneel gedrag. Dan komt de cultuurmeting OCAI (Organizational Culture Assessment Instrument) aan de orde en hoe cultuurprofielen eruit zien.
Tot slot leer je hoe je met de cultuurprofielen werkt in cultuurworkshops of Change Circles. Je vertaalt de kwantitatieve cultuurprofielen naar kwalitatief gedrag en denkwijzen en daardoor krijg je concrete ideeën wat je kunt doen om de cultuur te verbeteren. We kijken ook naar Liberating Structures, tips om cultuurtypen te stimuleren, en om je vergadercultuur te verbeteren.
In Deel 2 gaan we concreet met organisatiecultuur werken in praktijkcases: je maakt de cultuurworkshops mee van zes organisaties. Dat helpt om meer “beeld en geluid” te krijgen bij cultuur en wat andere organisaties ermee doen. Iedere casus heeft zijn eigen dynamiek.
Deel 3 is een uitnodiging om jullie cultuur te verbeteren in de “VOCA-wereld na Corona”. Hoofdstuk 12 vat het reisplan van cultuurontwikkeling kort samen. Wat ga jij doen?
Koop je boek bij Managementboek, Amazon, Bol of Bruna.
Bonus paper Positieve Cultuur
Bij dit boek hoort een bonus paper “Positieve Cultuur”. Daarin lees je wat een positieve, productieve cultuur inhoudt, dus voorbij “gewoon effectief”.
Wat is het Concurrerende Waarden Model van organisatiecultuur?
Het Concurrerende Waarden Model is ontstaan uit het onderzoek naar de effectiviteit van organisaties. De belangrijkste dimensies zijn de interne-externe gerichtheid en stabiliteit-flexibiliteit.
Plaats je die in een model, dan zie je vier basis cultuurtypen gebaseerd op concurrerende waarden: de ondernemende Creëercultuur (doe nieuwe dingen), de mensgerichte Samenwerkcultuur (doe dingen samen), de procesmatige Beheerscultuur (doe dingen correct) en de resultaatgerichte Presteercultuur (doe dingen snel).
De bijbehorende cultuurmeting levert een herkenbaar profiel voor de huidige en gewenste cultuur van teams en organisaties, van leidinggevenden, medewerkers, van sectoren, maar ook voor werkend Nederland als geheel. En wat blijkt? De gemiddelde organisatiecultuur kan beter: vooral flexibeler, meer op verandering, leren en samenwerking gericht als we succesvol willen zijn in de toekomst. In het licht van de huidige snelle veranderingen, zoals bijvoorbeeld de onverwachte corona-crisis, zijn leidinggevenden en medewerkers het daarover eens. Waar wachten we nog op? Lees dit boek en ga concreet aan de slag om jullie organisatiecultuur future-proof te maken.
Wie is Marcella Bremer?
Marcella Bremer MScBA werkt ruim twintig jaar als cultuurconsultant met organisaties binnen en buiten Nederland. Ze is mede-oprichter van OCAI online, de Positive Culture Academy en Leadership & Change Magazine. Ze publiceerde twee Engelstalige boeken over organisatiecultuur en positief leiderschap en staat sinds 2016 in de top-30 Global Guru lijst voor organisatiecultuur.
OCAI online biedt de cultuurmeting van het Concurrerende Waarden Model online aan: het Organizational Culture Assessment Instrument (OCAI, © Kim Cameron en Robert Quinn van de University of Michigan). Iedereen kan de meting uitproberen via een gratis account, of een betaalde meting bestellen voor team of organisatie in negentien talen. Onze OCAI-database telt wereldwijd 136.000 respondenten (studenten via de gratis meting uitgezonderd) waarvan ruim 13.000 Nederlanders. En dat biedt een interessant inkijkje in de huidige en gewenste cultuur van Nederlandse organisaties. Hoe tevreden is de gemiddelde Nederlandse manager of medewerker?
Koop je boek bij Managementboek, Amazon, Bol of Bruna.
Wat vinden lezers van “Cultuur doe je zelf”
Bremer’s boek geeft blijk van diepgaande expertise op het gebied van organisatiecultuur. En die expertise is bovendien breed: van cultuur en cultuurontwikkeling tot cultuurmeting, interventie en de rol van leiderschap hierin. Ze slaagt er als weinig anderen in om degelijke wetenschappelijke kennis te vertalen naar werkvormen en inzichten die het verschil kunnen maken in de weerbarstige praktijk. Ze vermijdt daarbij modieuze management cliché’s en is ruimhartig in het delen van aansprekende casuïstiek. Actie zonder kennis is roekeloos; kennis zonder actie is futiel. Dit boek helpt praktijkprofessionals kennis en actie zodanig te combineren dat ze intelligente cultuurbouwers kunnen worden. Een aanrader!
Prof. dr. Woody van Olffen, hoogleraar Organisatieverandering en –ontwikkeling, TIAS/ Tilburg University
Marcella Bremer kent het onderwerp van binnen en van buiten. Haar enthousiaste stijl doet je bijna vergeten hoe belezen ze is in het onderwerp. Met aansprekende voorbeelden laat Bremer zien hoe organisatiecultuur onontkoombaar is. Ze maakt een duidelijke business case en laat zien dat het de moeite loont om een niet-constructieve organisatiecultuur te verbeteren. En dat dat ook mogelijk is.
Het herhaalde drieluik is een mantra geworden dat ik dankzij haar in mijn achterhoofd heb om me bewust te blijven van de culturele context in mijn werk:
Wat je negeert, dat tolereer je
Wat je tolereert, wordt normaal
Wat normaal is, wordt gekopieerd
Marijke Hoejenbos, zelfstandig HR professional bij SliM HRM advisering
Eindelijk een boek waarmee je daadwerkelijk aan de slag kunt met cultuurverbetering in organisaties. Een goede mix van theorie en praktijk: je leest dat de schrijver veel ervaring heeft op dit vaak lastige vakgebied. Dit boek is een aanrader voor organisaties en professionals die wat aan hun cultuur willen doen.
Cees van ’t Wout, Independent Manager bij diverse opdrachtgevers
Dit boek geeft veel praktische handvatten om concreet met het Concurrerende Waarden Model aan de slag te gaan. Naast de nodige theoretische context bevat het veel tips en verhalen uit Marcella's veranderpraktijk als illustratie. Een mooie gids als je met OCAI aan de slag wilt.
Marjan de Ruijter, docent HRM en onderwijsvernieuwer bij Hogeschool Leiden
Dit boek is veel meer dan een praktijkgids. Marcella Bremer heeft een prachtig “cultuur-verzamelwerk” gemaakt. Dit boek is een naslagwerk, een handboek, het biedt theoretische onderbouwing, aangevuld met casuïstiek en geput uit een rijke ervaring met cultuurontwikkeling. Het belang van cultuurdiagnose wordt weer heel duidelijk aan de hand van het OCAI model.
Cultuurontwikkeling is niet eenvoudig: cultuur zit in de muur en het is hard werken. Met dit boek in de hand kan iedereen in Nederland aan de slag om een passende cultuur te organiseren, passend bij de mensen en passend in deze tijd. Ook in coronatijd bied dit perspectief.
Wil de Groot Bolluijt, organisatieadviseur bij GrootBolwerk
Marcella Bremer weet als geen ander hoe organisatiecultuur inzichtelijk te maken door middel van het heldere en toepasselijke OCAI-model en herkenbare praktijkcasussen. Het boek biedt praktische handvatten om de organisatiecultuur op een actieve wijze te beïnvloeden. Het beïnvloeden van de organisatiecultuur start met een positieve mindset en door middel van interactie en betrokkenheid kun je mensen en organisaties in beweging krijgen.
Virginie Kuppens, trainer & coach bij Pure Choice
In de afgelopen 25 jaar maakte ik veel overnames en fusies mee; het is altijd een cultuurclash die sporen achterlaat bij de mensen die er werken. Bij de VodafoneZiggo joint venture was ik daarom een gedreven lid van de Culture Crew die de cultuurverbetering begeleidde. Dit boek biedt een praktische manier om een goed beeld te krijgen van de cultuur in je bedrijf. En nog belangrijker: hoe je die kunt verbeteren. Dankzij de toegankelijke schrijfstijl en opbouw kun je dit snel in de praktijk brengen en resultaten boeken.
Hessel Boschma, digital marketer, product owner bij VodafoneZiggo
Marcella Bremer's nieuwe boek is een welkom alternatief voor de vele managementboeken met modieuze succesformules. Iedere organisatie en context zijn uniek en vragen om een maatwerk-aanpak. Dat begint met een open, positieve mindset om in cocreatie met alle betrokkenen vast te stellen wat er nodig is; en dan de organisatie naar een hoger niveau te ontwikkelen. 'Cultuur doe je zelf' geeft daarvoor inspiratie, inzicht en praktische handvatten. Een must-read voor iedere leider, adviseur en facilitator die zich met organisatieontwikkeling bezighoudt!
Jan-Dirk den Breejen, auteur van 'De High Performance Organisatie'
Marcella deelt haar meesterschap met de lezer in “Cultuur doe je zelf!”. In deze praktijkgids reikt zij op basis van haar jarenlange ervaring tal van nuttige invalshoeken voor organisatieverandering aan. Een gids om in te grasduinen wanneer je een dergelijke verandering succesvol wilt initiëren.
Iris Passchier, senior leidinggevende in het publieke domein
Organisaties veranderen niet; mensen veranderen. Dit boek gaat uit van verandering als sociale beweging in een netwerk waarin mensen elkaar kopiëren en beïnvloeden. De wetenschappelijke basis van deze aanpak is prima, en met Bremer’s kennis en ervaring is dit praktisch toepasbaar gemaakt. Het boek nodigt je uit om de verandering “te zijn”: de voedingsbodem voor flexibele, leuke, gezonde en succesvolle organisaties.
Fleur Meuwissen-Teuwen, manager Nieuwbouw, Aankoop-en Verkoop Vastgoed, Woningcorporatie Wonen Zuid
Boekinformatie
Cultuur doe je zelf - Concreet aan de slag met organisatiecultuur
Auteur: Marcella Bremer
ISBN: 9789081982535
Paperback, 218 pagina’s
Uitgever: Kikker Groep
Prijs: 23,99 euro
Verschijningsdatum: 20 oktober 2020
Koop je boek bij Managementboek, Amazon, Bol of Bruna.