MVO stimuleert een positieve organisatiecultuur

Wat heeft maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen (MVO) te maken met organisatiecultuur? Alles! Cultuur beïnvloedt hoe organisaties reageren op MVO-verplichtingen: of ze kiezen voor minimale naleving, het beperken van schade, of een positieve bijdrage leveren aan klanten, maatschappij en natuur. MVO kan veel meer zijn dan een wettelijke verplichting: maak er een voordeel van dat een positieve cultuur inspireert.

Internationaal is de term ESG: dat staat voor Environmental, Social, Governance. Goed omgaan met ecologische, sociale en bestuurlijke factoren dus. Steeds meer beleggers passen deze niet-financiële factoren toe als onderdeel van hun analyse om risico's en groeikansen te identificeren. Maar het zijn niet alleen beleggers. Onderdeel van de Green Deal van de Europese Unie is verplichte duurzaamheidsverslaglegging voor bedrijven (Corporate Sustainability Reporting Directive, CSRD) die van kracht voor de verslagperiode 2023. Grote bedrijven moeten de details van hun MVO-inspanningen en -resultaten rapporteren. Hoewel het begint met grote bedrijven, is de CSRD ook relevant voor het midden- en kleinbedrijf (MKB). Ook voordat het MKB dit soort rapportageverplichtingen krijgt opgelegd, moeten ze al voldoen aan MVO/ESG-eisen; bijvoorbeeld als leverancier voor grote bedrijven. Voorlopig begint het in Nederland voor meer dan 1000 ondernemingen (met een balanstotaal van 20 miljoen, omzet van 40 miljoen, en meer dan 250 werknemers. Twee van deze drie criteria gelden.

De CSRD en de EU Green Deal

Het doel van de CSRD is om greenwashing te voorkomen. Als bedrijf ben je verantwoordelijk voor de schade of neveneffecten die je veroorzaakt. Je moet gedetailleerd laten zien hoe je het beter gaat doen en of je vooruitgang boekt. Je moet het bewijzen aan je werknemers, leveranciers, en andere partners in de waardeketen, aan investeerders, het publiek, de overheid - aan alle belanghebbenden.

De CSRD stelt het verplicht om mensenrechten, klimaatverandering en milieu-impact te overwegen bij besluitvorming. De strategie van bedrijven moet compatibel zijn met de maximale 1,5 graad Celsius opwarming die is afgesproken in Parijs. Lange-termijn waardecreatie voor meerdere stakeholders is het uitgangspunt (in plaats van snelle winsten voor alleen aandeelhouders). Bedrijven moeten hun hele waardeketen bekijken: alles wat ze inkopen, wat ze zelf verwerken, maken, leveren - en de impact van wat hun klanten met hun producten doen.

De CSRD kan een zware wissel trekken op de werklast van de toch al drukke professionals in grote organisaties. Maar de bedoeling is goed: bedrijven kunnen niet meer zomaar beweren dat ze duurzaam zijn. We verwachten van organisaties dat ze een positief verschil maken. Bedrijven moeten ESG-schade voorkomen en positieve waarde toevoegen aan alle belanghebbenden, nu en in de toekomst, dus niet alleen aan huidige aandeelhouders.

Hoewel ik werk als cultuurconsultant, heb ik net een duurzaamheidsopleiding aan de Rijksuniversiteit Groningen afgerond. Zo kan ik mijn advieswerk over positieve organisatieculturen combineren met positieve doelen op het gebied van milieu, maatschappij en governance. Een positief doel is een van de vier elementen van een positieve cultuur. En welk doel is er nu urgenter dan het verbeteren van de huidige situatie qua klimaat en sociale en bestuurlijke problemen?

De CSRD vraagt om een organisatiecultuur die past bij lange-termijn waardecreatie, innovatie and co-creatie, samenwerken in de hele keten, openheid en transparantie, aandacht voor milieu- en sociale aspecten en een lange-termijn visie. Heb je een cultuur die niet open, ondernemend en lerend is en niet gericht op samenwerking en partnerschappen? Een cultuur waar mensen hun mond niet opendoen, slechte cijfers liever verbergen? Of een cultuur die liever op korte termijn kosten bespaart en niet graag investeert? Is je cultuur wel klaar voor partnerships in de keten, voor innovatie, voor cocreatie met stakeholders? Ziedaar. Cultuur is relevant voor MVO, ESG en de CSRD.

Een positief doel

Een gedeeld positief doel geeft teams en organisaties vleugels. Het gaat om een betekenisvol, lange-termijn doel dat een groter geheel dient dan jezelf. Het is een hogere missie - maar geen mission statement op papier. Zo'n positief doel inspireert ieders denken en doen, alle acties en interacties, beslissingen en prioriteiten. Het leeft. Een positief doel richt zich op mogelijkheden, niet op beperkingen. Het formuleert positief wat je wilt bereiken (niet wat je wilt vermijden) en wat je zelf kunt doen (niet wat buiten je macht ligt).

Je kent misschien het verhaal van drie metselaars die natuursteen in grote blokken aan het hakken waren. Toen een voorbijganger vroeg wat ze aan het doen waren, zei de eerste metselaar: "Ik hak stenen." De tweede antwoordde: "Ik bouw een muur." De derde straalde: "Ik bouw een kathedraal!"
Dit verhaal sluit aan bij Lyubomirsky's onderzoek dat drie manieren onderscheidt om over werk te denken: mensen zien werk als een baan, een carrière, of een roeping. Als je een baan hebt, kijk je naar de klok omdat werk een manier is om in je levensonderhoud te voorzien. Met een carrière wil je hogerop en kijk je naar de kalender om je voortgang te meten. Met een roeping wil je een verschil maken. Je doet wat je graag doet. Je kijkt niet op klok of kalender, maar je voelt urgentie: het is tijd voor positieve verandering!

Een snelle oefening: Wij helpen mensen om

Een begin om het positieve doel te versterken is deze oefening. Maak met je team deze zin af: "Wij helpen mensen om...". Je kunt dit beantwoorden voor je organisatie (de mensen die je helpt zijn klanten) of voor je team (de mensen die je helpt zijn collega's van andere teams).
Beide zijn belangrijk, maar wat je kunt doen voor externe klanten en stakeholders is vaak extra motiverend. Hoe maak je hun leven makkelijker, en beter - welke behoeften vervul je?
Koppel vervolgens de antwoorden van je organisatie aan de relevante Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN. Je kunt kiezen uit 17 Sustainable Development Goals (SDG’s). Aan welke lever je een bijdrage? Zo vind je het positieve doel en een heleboel inspiratie en energie voor je organisatie.

In mijn boek Positieve Cultuur Doe Je Samen vind je meer praktische manieren om aan het positieve doel van je bedrijf te werken.

Wil je dat wij jullie workshop over positieve doelen begeleiden? Neem dan contact op.

Positieve ESG-bijdrage

Op dit moment moeten we een heleboel ESG-uitdagingen tegelijkertijd verbeteren. Klimaatverandering, sociale ongelijkheid en eerlijke regelgeving beïnvloeden het speelveld voor mensen en organisaties. Een positief doel dat bijdraagt aan verbeteringen op deze gebieden geeft organisaties en mensen energie en richting. Zowel klanten als werknemers eisen dit van bedrijven. Recent onderzoek van McKinsey stelt dat: "92 procent wil dat bedrijven zich uitspreken over ESG-uitdagingen en 74 procent vindt dat CEO's het voortouw moeten nemen."

Je verliest millennials en Gen Z als klanten en als medewerkers als je niet bijdraagt aan het oplossen van ESG-kwesties. Of je offerte wordt niet in overweging genomen omdat je niet kunt laten zien dat je voldoet aan MVO-ESG criteria. Of je verliest het vertrouwen bij overheden, met gevolgen voor de subsidies, belastingen, en vergunningen.

Verplicht schade beperken, herstellen en het “goede doen”: het kan de start zijn van een positieve organisatie.

Financiering aantrekken gaat makkelijker als je werkt aan je ESG-rating. Larry Fink, CEO van BlackRock, 's werelds grootste investeringsfirma, zegt dat "bedrijven elke dag hun social license to operate moeten verdienen." ESG-activa kunnen tegen 2025 een waarde van 53 biljoen dollar bereiken (Bloomberg intelligence, feb 2021). En bijna 60% van de Mutual Fund Assets zal ESG zijn tegen 2025, aldus PWC (Bloomberg Green).

Je kunt relaties versterken door samen te werken in de keten. Innovatie en wendbaarheid verbeteren. Je onderscheiden van de concurrentie. Wat als het positieve doel je mensen energie geeft en iedereen dat stapje extra zet? Dat zie je onderaan de streep in de bedrijfsresultaten. Dat kan zomaar gebeuren, zoals onderzoek naar positieve organisaties laat zien.

Het moet, het hoort, het loont

De bedrijfsmotivatie kan negatief zijn (we moeten, dus we voldoen eraan) of neutraal (het hoort, het is het juiste om te doen) of positief (het inspireert en het loont!). Of jullie organisatie nu aan MVO-ESG werkt om wat je wilt vermijden of juist bereiken, het is een feit: bedrijven kunnen het goed doen en tegelijk goed doen voor de wereld. MVO loont.

Veel beursgenoteerde bedrijven publiceren al jaarlijkse ESG-MVO rapporten, maar de CSRD werkt ook door naar particuliere bedrijven, waaronder kleinere organisaties. Als je nog niet begonnen bent, loop je risico. MVO kan helpen om concurrentievoordeel te behalen, nieuwe inkomsten te genereren, de toegang tot kapitaal te vergroten, je bedrijfsreputatie te beschermen, de klantenrelaties te versterken en jong talent aan te trekken en te behouden.

Gebruik MVO om het doel van je organisatie te activeren. MVO helpt om van ambitie naar actie te gaan en om interne silo's te verbinden door een gezamenlijk positief doel. Het helpt om de strategie te ontwikkelen en om gedeelde waarden en langetermijnvertrouwen op te bouwen in de waardeketen van organisaties.

De CSRD is niet alleen een wettelijke rapportageverplichting - het is een kans. Werken aan uitdagingen op het gebied van milieu, maatschappij en goed bestuur kan het doel van je organisatie activeren. Je kunt de bottom line verbeteren en makkelijker subsidies, vergunningen en financiering verkrijgen. Het helpt om relaties met belanghebbenden te versterken, je bedrijf te onderscheiden van de concurrentie en om millennials en Gen Z-werknemers aan te trekken.

• Hoe goed past jullie organisatiecultuur bij MVO? Waar zie je risico’s en kansen?
• Verdiep je op tijd in de CSRD richtlijnen en ga aan de slag met positieve doelen op het gebied van milieu, maatschappij en goed bestuur.

© Marcella Bremer, 2022. Alle rechten voorbehouden.

Bestel het boek "Positieve Cultuur Doe Je Samen" nu bij Managementboek, Bol, Bruna, Libris of Amazon.

Kijk hier het gratis webinar Positieve Cultuur terug!

Abonneer je op de updates van deze blog. Download daarna direct de paper over Positieve Cultuur. Werk kan echt beter en leuker!

6 april 2023: online Workshop #Organisatiecultuur, gebaseerd op mijn boek Cultuur Doe Je Zelf! Doe je mee? Wees snel want er zijn beperkte plaatsen zodat er tijd is voor ieders vragen en cases. Info en inschrijven doe je hier.

Bestel het boek “Cultuur doe je zelf” bij: Managementboek, Bol, Bruna